Atatürk ün matematik alanında yap yenilikler
Atatürk'ün yaşamında (1881-1938) ilk olağanüstü başarısı, 1893 yılında, çocukluk çağında, orta öğrenimi döneminde matematik dersinde olmuş ve bunun sonucu olarak dersin öğretmeni O'nun adına "Kemal" ismini eklemiştir. Atatürk, Selanik Askeri Rüştiyesinde" geçen bu olayla ilgili anısını şöyle anlatıyor:
"... Rüştiyede en çok matematiğe merak sardım. Az zamanda bize bu dersi veren öğretmen kadar belki de daha fazla bilgi edindim. Derslerin üstündeki sorularla uğraşıyordum, yazılı sorular düzenliyordum. Matematik öğretmeni de yazılı olarak cevap veriyordu. Öğretmenimin ismi Mustafa idi, bir gün bana dedi ki:
-"Oğlum senin de ismin Mustafa benim de. Bu, böyle olmayacak, arada bir fark bulunmalı. Bundan sonra adın Mustafa Kemal olsun."
O zamandan beri ismim gerçekten Mustafa Kemal oldu.
Öğretmen sert bir adamdı. Sınıfta birinci, ikinci tanımıyordu. Bir gün bize:
"Aramızda kendine kimler güveniyor kalksınlar, onları müzakereci (çalıştırıcı) yapacağım" dedi.Önce duraksadım. Ayağa öyleleri kalktı ki ben kalkmamayı tercih ettim. Bunlardan birinin çalıştırıcılığı altına girdim, çalışmanın ortasında daha fazla dayanamadım. Ayağa kalkarak:
-"Ben bundan daha iyi yaparım" dedim, bunun üzerine öğretmen beni çalıştırıcı yaptı. Eski çalıştırıcıyı benim müzakerem altına verdi.Askeri Rüştiyeyi bitirdiğimde matematik merakım epeyce ilerlemişti. Manastır Askeri İdadisinde matematik pek kolay değildi. Bununla uğraşımı sürdürdüm... İdadide iken bıkmaksızın çalışıyorduk. Sınıfta birinci, ikinci olmak için hepimizde şiddetli bir gayret vardı. Sonunda idadiyi bitirdim. Harbiyeye geçtim, burada da matematik merakı sürüyordu..." Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesindeyken, matematik öğretmeni
Atatürkün Matematikteki Yenilikleri Günümüzde bilim ve teknolojinin bel kemiği olan matematik, kendine özgü doğrulara, yanlışlara ve dile sahiptir. Bir dile sahiptir diyoruz çünkü, sadece matematik ile yakından ilgilenenlerin anlayabileceği veya "kare, dikdörtgen, üçgen, daire, çember vb.." gibi herkesin yakından bildiği terimler ve çeşitli sembolik gösterimlere sahiptir matematik. Hiç düşündünüz mü, nereden geliyor bu terimler? Kim, neden üç kenarı olan kapalı eğriye üçgen adını vermiş diye. Bu konu üzerine bir araştırma yaptığınızda karşınıza çıkacak tek isim vardır ki O da şüphesiz önünde saygıyla eğildiğimiz, büyük önder Mustafa Kemal Atatürk'tür. Ilkokullar da ögretildigi gibi Atatürk'ün ögretim hayatinda matematik dersiyle arasinin çok iyi oldugu, hatta matematik dersindeki üstün basarisindan dolay matematik ögretmeni tarafindan Kemal adinin verildigini biliriz. Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüstiyesindeyken, matematik ögretmeni yüzbasi Mustafa efendi sinifa gelmediginde de onun yerine birçok kez bu dersi vermistir. Atatürk'ün türettigi matematik terimleri ve yaptigi geometri tanimlarinin hemen hemen tümü bugüne degin degismeksizin kullanila gelmistir. O'nun türettiklerinden sadece birkaç terim sonradan küçük ölçüde degistirilmistir. Örnegin Fransizca "hypothese'in karsiligi olan Osmanlicidaki" faraziye'nin yerine Atatürk, Türkçe "varsayi" terimini türetmis ve sonradan bu terim varsayim" biçimini almistir. Ayni sekilde O'nun "tümey açi", "bütey açi" terimlerinin yerini "tümler açi", "bütünler açi" terimleri almistir. Çok az sayida ve sinirli olan bu terim degisikliklerini, Atatürk'ün dildeki temel ilkesinin dogrulugunun birer kaniti saymak gerekir.
Atatürk’ün Matematiğe Verdiği Önem
Atatürk’ün matematik alanın da yapmış olduğu çalışmalar aslında bu dalın kendisi için ne kadar büyük bir
önem ifade ettiğini açık ve net bir şekilde göstermektedir.
Atatürk’ün matematiğe olan ilgisi ilk olarak ortaokul yıllarında kendisini göstermiş, matematik dersindeki başarısından dolayı öğretmenlerince çok sevilen bir öğrenci durumuna gelmiştir. Matematik öğretmeninin olmadığı günlerde sınıftaki diğer arkadaşlarına matematik dersi vermesi kuşkusuz bu dersi çok sevmesinden kaynaklanmıştır.
Okul hayatı boyunca başarılı bir öğrenci olan Mustafa Kemal, askerlik hayatı boyunca da bir çok başarılara imza atmış, Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ile birlikte her alanda yenilik hareketlerinde bulunarak ülkenin hızlı bir gelişim sürecine girmesini sağlamıştır.
Atatürk, eğitim ve öğretime de büyük önem vermiş matematik derslerinde kullanılan ve okunup anlaşılması çok zor olan terimlerin (zâviye–açı, mustatîl–dikdörtgen, muhit–çevre, murabba–kare, re’s–köşe v.b) adlarını değiştirerek matematik dersinin öğrenciler tarafından sevilip kolay anlaşılmasını sağlamıştır.
Büyük Önder Atatürk, kendisinden önceki matematik düşünürlerinin çalışmalarını da paylaşmaya büyük gayret ve özen göstermiştir. Matematik alanın da hala kullanılmaya devam eden, kolayca söyleyip anlayabildiğimiz bir çok Türkçe geometri terimlerinin adları Atatürk’e aittir.
Atatürk’ün ölmeden iki yıl önce yazmış olduğu geometri kitabı O’nun matematik alanında ne kadar başarılı olduğunun bir kanıtıdır. Yazmış olduğu kitabında ünlü matematik bilimcilerin ortaya koymuş olduğu bilimsel çalışmalara da yer vermiş, bunların yanı sıra Türkçe kelimeler ile ifade ettiği terimleri Türk halkının öğrenimine sunmuştur.
